Aehem Ahmad
De Syrische pianist Aeham Ahmad is een langdurige verbinding aangegaan met Utrecht. Met de unieke combinatie van zijn talent als pianist en componist, zijn open blik op verschillende culturen en zijn verhaal als de ‘pianist van Yarmouk’ heeft hij de stad veel te bieden. Van 4-11 september 2019 verbleef hij in Utrecht, waar hij samenwerkte met een groot aantal Utrechtse culturele en educatieve partijen.
In december was hij er weer: van 12-20 december zette hij samenwerkingen die hij in september is begonnen voort, maar vonden er ook nieuwe ontmoetingen plaats. Zo had Aeham een bijzonder gesprek over de beweegredenen achter muziek maken met de drie getalenteerde winnaars van het Franz Liszt Pianoconcours. Sommige van die ontmoetingen zijn eenmalig, terwijl anderen het begin zijn van een duurzame samenwerkingen en ontwikkelingen, zoals het vernieuwen van het muziekonderwijs met Operamakers, ROC Midden Nederland Creative College en HKU Utrechts Conservatorium.
In alle programma-onderdelen bleek de bijzondere impact die Aeham Ahmad maakt met zijn directe, creatieve en muzikale benadering van mensen. Aeham blinkt uit in het niet alleen vertellen van zíjn verhaal, maar ook het oprechte interesse tonen voor dat van anderen. Aeham is niet enkel pianist, vluchteling of educator; het is de combinatie van al die dingen en zijn persoonlijke benadering die ervoor zorgt dat heel Utrecht kan leren van wat hij te vertellen heeft.
Wie is Aeham Ahmad?
“Waar leven, vreugde en hoop ongewenste zaken zijn, is muziek verboden. Yarmouk is een vluchtelingenkamp in een buitenwijk van Damascus. Het is een boksbal van stof en beton, die jarenlang heen en weer is geslagen tussen het leger van Assad, de rebellen van het Bevrijdingsleger, de milities van Islamitische Staat en de strijders van al-Nusra, tot er geen steen meer op de andere stond.
Daar speelde Aeham Ahmad, met gevaar voor eigen leven, piano in de bomkraters, om zijn medevluchtelingen hoop te geven en om zelf niet gek van verdriet te worden. De foto van de jonge muzikant achter zijn piano tussen de ruïnes van Yarmouk, ging in 2014 de hele wereld over.
In 2015 handhaafden strijders van de Islamitische Staat hun verbod op muziek door zijn piano voor zijn ogen met benzine te overgieten en in brand te steken.
Ahmad vertrok en belandde in Duitsland. Hij is herenigd met zijn vrouw en kinderen, maar de rest van zijn familie en vrienden bevinden zich nog in het onleefbare Yarmouk. In een interview met de Morgen verklaarde hij: ‘“Waarom ik? Waaraan heb ik dat verdiend? Heeft het te maken met het feit dat ik een paar noten op de piano kan spelen en dat ik de lieveling onder de vluchtelingen ben? Laat me toch gewoon naar Yarmouk terugkeren. Laat me opnieuw honger hebben, gras eten en verschrikkelijke kaneelkoffie drinken met zoete ontharingscrème in plaats van suiker. Dan ben ik eindelijk van dat ondraaglijke schuldgevoel af.” Aeham Ahmad speelt verder, tegen de oorlog in zijn hoofd en uit hoop op de toekomst. En hij komt naar Utrecht”.
(Tekst: Ingmar Heytze)
Sinds zijn aankomst in Duitsland speelde Aeham vele concerten, van Spanje, Italië en het Verenigd Koninkrijk tot aan Japan. In maart 2018 kwam hij ook naar Utrecht: Operamakers nodigde hem uit om onderdeel te zijn van een presentatie waarin 800 middelbare scholieren samen zongen. In de voorbereidingen bleek dat Aehams komst voor héél Utrecht betekenis kon hebben. Zijn bezoek werd verlengd en hij sprak met veel Utrechtse partijen. Zo ontstond er een divers programma voor najaar 2019.
Musicoloog (en ex-resident) Rebekah Ahrendt: “Aeham is opgeleid in de westerse muziektraditie en gebruikt baroktechnieken in zijn composities. Daar wil ik het graag met hem over hebben. Hoe komt hij aan zijn ideeën? Hij gaf aan graag dieper in te gaan op de technische aspecten van zijn muziek. Wij zijn muziekwetenschappers, dus hij kan met ons over alles praten.”
Aeham Ahmad in december
Tijdens zijn verblijf van 12-20 december werkte Aeham samen met Centre for the Humanities, de Bibliotheek Utrecht, Het Wilde Westen, HKU Utrechts Conservatorium, Internationaal Franz Liszt Pianoconcours, Operamakers, ROC Midden Nederland Creative College, Stranded FM en Universiteit Utrecht (Master Arts & Society, Muziekwetenschap). Hier vind je impressies en hoogtepunten van die week.
Werken met Operamakers aan een nieuwe manier van muziek doceren
Een rode draad in de aanwezigheid van Aeham is het ontwikkelen van een nieuwe kijk op (muziek)onderwijs, samen met Operamakers. In het bijzonder kwamen deze week op meerdere momenten studenten van het HKU Utrechts Conservatorium samen met leerlingen van het ROC Midden Nederland Creative College om, onder begeleiding van Aeham, jammen. Dat leidde vaak tot soms onverwachte momenten van inspiratie! Zo maakten de leerlingen kennis met Arabische ritmes, maar toonde Aeham zich ook onder de indruk van de muzikale expressie van de leerlingen, zoals de rapper Fouat met wie Aeham een spontane en indrukwekkende jam opzette.
Een uur lang live op Stranded FM
Een uur lang was Aeham Ahmad te gast bij het Utrechtse onafhankelijke internetradiostation Stranded FM. Hij vertelde over zijn muziek, zijn achtergrond, het werk dat hij doet in Utrecht, maar ook over de moeite die hij soms heeft met het beeld dat leeft over vluchtelingen. Kijk en luister de show hier terug.
Een bijzondere ochtend in de Bibliotheek Utrecht
Voor een in grote getale toegestroomd publiek vertelde Aeham over zijn geschiedenis, zijn muziek en speelde hij zijn nummers. Schrijver/acteur en winnaar van de Poetryslam Ozan Aydogan droeg voor uit Aehams boek ‘De Pianist van Yarmouk’. Er was gelegenheid voor input van het publiek, waarbij goed bleek dat Aeham veel los kan maken bij mensen. Anthony Heidweiller (Operamakers) modereerde. Bekijk hier een stukje van deze bijzondere ochtend.
Muzikale exploratie in Het Wilde Westen
Aeham Ahmad gaf een concert met componist/pianist Jonás Bisquert en andere muzikanten uit de wijk Utrecht West, afkomstig uit verschillende werelddelen.
Directeur Dorothe Lucassen: “Aeham vroeg Jonás, een componist uit de wijk, om muziek van hem te arrangeren. Ik vond het mooi als Aeham daar dan wel bij was, want hij moet kiezen hoe hij het wil hebben. In drie sessies gaan ze dat nu doen. Na de laatste sessie is een voor iedereen toegankelijk concert.
Waarom ik met Het Wilde Westen graag meedoe? Onze wijk kent veel nieuwkomers, wij zijn het huis van die wijk. Ik kom graag met hen in contact, ze raken me: kunnen we niet iets meer delen? Ze maken heel andere muziek, waarbij ik niet de emotie voel die zij voelen. Dat is raar, maar het komt omdat je er niet veel van meekrijgt. Het is interessant om dat te delen. Dat brengt Aeham.”
Bekijk foto’s van Aehams bezoek aan Utrecht in december
Aeham Ahmad in september
Beleef het bezoek van Aeham aan het HKU Utrechts Conservatorium
In september bezocht Aeham Ahmad de eerstejaars studenten van de Opleiding Docent Muziek bij het HKU Utrechts Conservatorium van dichtbij. Samen brachten ze een hele dag door, in het Conservatorium en in Het Wilde Westen. Studieleider Christian Boel vertelt hier hoe hij terugkijkt op het bijzondere bezoek en over de impact die ervan op hem en zijn leerlingen. In december keert Aeham terug naar het Conservatorium, waar hij improvisatiesessies zal leiden waaraan ook leerlingen van het ROC Midden Nederland – Creative College deelnemen. Hier hoor je hoe het was:
Bekijk foto’s van Aehams bezoek aan Utrecht in september:
AEHAM AHMAD KOMT SPREKEN, LUISTEREN EN SPELEN
Sinds Aeham Ahmad in 2015 vanuit Syrië in Duitsland terechtkwam, speelde hij talloze concerten in Europa en daarbuiten. Maar hij wil meer dan optreden alleen: muziek is voor Aeham onlosmakelijk verbonden met leren, communicatie en beleving. En juist dáárom komt hij graag naar Utrecht, vertelt hij ons tussen de optredens door.
We bellen met Aeham tussen de optredens door. “Ik speel nu in Duitsland, Spanje, Italië, Japan, het Verenigd Koninkrijk,” vertelt hij. “Dit is nu mijn dagelijks leven.” Hij vindt het mooi, dat zoveel mensen naar hem willen luisteren, maar hij wil daarnaast vooral ook graag lesgeven. “Ik wil muziekles geven en nadenken over een nieuwe vorm van educatie,” vertelt hij. “Net zoals ik dat probeerde tijdens de oorlog, maar tijdens een oorlog is het moeilijk voor mensen om te luisteren.”
Zelf studeerde Aeham aan het conservatorium in Damascus en werd daarna pianoleraar. “Op het conservatorium leerde ik vooral hoe belangrijk het is dat je heel snel en goed Rachmaninov en Chopin leert spelen,” vertelt hij. “Maar wanneer je daarna de arbeidsmarkt op komt, blijkt het ineens moeilijk om werk te vinden als klassiek pianist en dan zit je misschien thuis.” Ahmad wil zich niet blindstaren op het worden van een perfecte, klassieke pianist. Liever benadert hij muziek breder, bijvoorbeeld door te luisteren naar iemand met een andere achtergrond zoals jazz of folk. “In de hogere muziekopleiding leerden we niet om te improviseren of om anders naar dingen te leren kijken.”
Communicatie door muziek
Aeham wil zoveel mogelijk grenzen wegnemen die aan muziekmaken kunnen vastzitten. “Veel muzikanten spelen hele mooie noten, maar wat nu als je gaat spelen met iemand met een hele andere achtergrond, uit Syrië of uit Afrika, en helemaal geen noten kan lezen?”
Het gaat voor Aeham verder dan alleen praktische drempels wegnemen tussen muzikanten. “Muziekeducatie kun je op veel verschillende manieren en niveaus toepassen,” legt hij uit. “Ik ben misschien niet de allerbeste pianist, maar ik heb wel les gegeven aan kinderen die hun ouders verloren in de oorlog: hoe kan ik hen het leven leren?” Aeham merkt dat hier veel kansen liggen is. “Ik heb veel middelen om dit te doen. Soms door te praten, soms met humor en soms door te zingen. Het is niet leren uit een boekje, het is leren door te doen. Ik heb dan wel gestudeerd aan het conservatorium, maar niemand leerde mij om kinderen in zulke situaties te onderwijzen.”
Een beat uit het Midden-Oosten
En dat is juist nu erg belangrijk, vindt hij. “Er zijn veel vluchtelingen, ook in Utrecht. Hoe kun je hen helpen met muziek, zingen, cultuur en kunst? Oorlog geeft kunst nieuwe regels.” Hoe hij dit allemaal uit gaat werken staat dan ook nog niet vast.“Ik heb een heleboel ideeën in mijn hoofd. We zullen zien welke daarvan ergens naar toe gaan, en welke niet. Het is geen vanzelfsprekendheid: ‘dit moeten we gaan doen’. Mijn plan is om flexibel te zijn en veel te doen.”
Hoe een gelegenheid hiervoor ter plekke kan ontstaan bleek bijvoorbeeld op een school in Utrecht tijdens zijn aanwezigheid in maart. “Een paar jongens maakten een rap over vluchtelingen,” vertelt Aeham . “Maar de beat eronder was Amerikaans. Ik legde ze uit dat er ook heel veel Oosterse ritmes zijn. Hadden ze wel eens gehoord over ritmes uit Afghanistan of Pakistan? Er zijn heel veel kleurrijke ritmes die je ook kunt gebruiken bij een rap over vluchtelingen uit die landen. We hebben gekeken hoe we zo’n beat kunnen combineren met Nederlandse teksten. Ik kon hun dat idee geven, die verbinding maken. Ik vind het interessant om daarop voort te bouwen.”
Aeham benadrukt dat hij zichzelf niet ziet als een grote artiest die hier met veel bombarie les komt geven aan de grote muzikanten van Utrecht. “Maar we proberen wel grootse dingen te doen samen, en ideeën te ontwikkelen. Dat is wat deze residentie voor mij inhoudt: ik kom om te leren en te geven.”
AEHAM AHMAD EN OPERAMAKERS: ÉCHT CONTACT MAKEN DOOR ZINGEN EN VERHALEN
Aeham Ahmad was in maart 2018 al eens in Utrecht. Operamakers, dat educatie- en participatieprojecten ontwikkelt waarbij zingen centraal staat, nodigde hem uit. Tijdens zijn komst dit najaar zullen ze verder bouwen aan een gedeelde missie: zingen in groepsverband combineren met actuele thema’s en persoonlijke verhalen.
Het was een bijzondere dag: 800 middelbare schoolleerlingen zongen samen in TivoliVredenburg, begeleid door Aeham Ahmed op piano. Het was in het kader van Vocal Statements, een project van Operamakers. Rohan Poldervaart is muzikaal leider van het project, waarbij hij steeds zoekt naar manieren om zijn expertise van het zingen in groepsverband te koppelen aan educatie. Dan gaat het in de eerste instantie over stemgebruik, groepsdynamiek en het juiste repertoire, maar uiteindelijk gaat het er vooral om dat het samen zingen in de klas ook echt iets met de leerlingen doet. Die verbinding tussen kunst met jongerencultuur- en muziek en een kosmopolitische samenleving, dat kan beter, vindt hij.
En precies die overtuiging vond hij terug bij Operamakers, waar artistiek directeur Anthony Heidweiller dit tot kern van zijn projecten heeft gemaakt. “Veel kunst komt in het VMBO-onderwijs niet op de goede plek terecht, omdat men niet weet hoe docenten die verbinding moeten leggen,” gaat Rohan verder. De missie: daar verandering in brengen, door de juiste mensen op de juiste plek te zetten en met de leerlingen te gaan zingen. Want: “Er zit zoveel potentie en kunst in jongeren!”
Iedereen heeft een verhaal
Enter Aeham Ahmad. In hun inzet om een revolutie te ontketenen in de muziekeducatie vindt Operamakers bij hem de kennis, maar vooral ook de wilskracht om het vak te emanciperen. “Wat ons zo aanspreekt in hem is dat hij een heel duidelijke reden en urgentie heeft om muziek te maken,” zegt Rohan. “Hij heeft in de oorlog zijn piano gewoon naar buiten geduwd en is gaan spelen, als uitweg van het dagelijkse verdriet. Wat is het gaaf als iemand met zo’n verhaal komt zingen met mensen!” Juist dat verhaal, dat wil Operamakers doorzetten naar het onderwijs. “Het gaat om storytelling. Elk kind heeft een verhaal dat ze kunnen laten zien en horen.”
Wanneer kinderen door te zingen hun verhaal kunnen vertellen, kan er wezenlijk contact worden gemaakt. Je kunt naar elkaar luisteren, gezamenlijk aan het werk gaan. En als je dat wil, kun je het direct vertalen naar de beroepspraktijk, zegt Rohan: “Die stem zullen ze later ook nodig hebben, in hun werk. Of dat nou presentator is of kapper: het is belangrijk dat je kunt communiceren. En Aehams verhaal inspireert om erover na te denken wat je eigen verhaal is.” Rohan zag het gebeuren, in maart. “Een leerling zei tegen Aeham: ‘jij hebt een bijzonder verhaal, maar ik heb niet zoveel meegemaakt!’ Aeham ging meteen met hem op zoek, naar zijn hobby’s, de achtergrond van zijn ouders. ‘Dat zijn jouw kwaliteiten,’ zei Aeham, ‘en daarin heb je net zoveel storytelling als ik’. Iedereen heeft namelijk iets bijzonders te melden.”
Je hoort zijn ervaringen
“Wat Aeham heel goed kan is het maken van de vertaalslag van zijn gevoel en ervaringen naar muziek,” vervolgt Rohan. “Hij vertelde bijvoorbeeld over een man die water ging halen; hij zag hem voorbij komen door zijn raam. Die situatie hoor je dan ook echt door de muziek heen. Dát geeft zijn muziek een bijzondere waarde.”
Het voelbaar kunnen maken van je situatie, het vertellen van je verhaal door muziek: dat is de inspiratie die Aeham geeft. Rohan zag de kracht daarvan al eens, toen Aeham op het Utrechtse Trajectum College achter de piano kroop en begon te praten. “Hij vertelde een leuk, vrolijk verhaal. Je zag dat de leerlingen rustig werden en aandachtig begonnen te luisteren. Juist daardoor begrepen ze ineens het idee achter wat we daar gingen doen. Wáárom gaan we muziek maken? Omdat zo’n stuk dus echt iets kan vertellen! Dat storytelling zit niet automatisch in elke docent, maar daar willen we wel graag naartoe: dat een VMBO-docent die kunst gaat maken echt met leerlingen de dialoog met hen aangaat.”
Langere termijn
Om die nieuwe docent te realiseren worden er met Aeham samenwerkingen opgezet voor langere termijn, bijvoorbeeld met de opleidingen Docent Muziek en Musician 3.0 van de HKU. “Ook willen we met Operamakers intern mensen gaan opleiden,” zegt Rohan. Zo kunnen ze echt goed scherpstellen op wat het profiel moet worden van zo’n leraar. “Gaat het om kennis en kunde of om écht contact kunnen maken? Durf je je kwetsbaar op te stellen in de klas?”
Aeham zal de komende jaren betrokken blijven bij deze initiatieven, waarbij Rohan hoopt dat hij het gezicht kan worden van storytelling in de klas. Maar hij hoopt ook dat Aeham, die nu heel de wereld over reist, straks even rust kan vinden wanneer hij in Utrecht is. “Om echt uit te kunnen zoeken hoe dat nu precies werkt met educatie. Ik kan me voorstellen dat veel van zijn aanpak intuïtief is ontstaan, maar ondertussen zie ik ook dat hij steeds scherper wordt in zijn analyse. We merken sterk dat educatie voor hem heel belangrijk is. Ik denk ook dat het inspirerend voor hem zal zijn om hier met zoveel verschillende muzikanten samen te kunnen werken. En daarmee bedoel ik ook kinderen!”
Luister ook naar artistiek directeur van Operamakers Anthony Heidweiller over het belang van nieuwe muziekeducatie en de rol van Aeham daarin:
AEHAM AHMAD IN GESPREK MET WINNAARS LISZT CONCOURS
Tijdens zijn aanwezigheid in Utrecht in december gaat Aeham Ahmad in gesprek met de drie winnaars van het Internationaal Franz Liszt Pianoconcours 2017. Directeur Rob Hilberink vertelt waarom hij denkt dat deze ontmoeting een bijzondere bijdrage kan leveren aan de ontwikkeling van de jonge pianisten.
Het Liszt Concours is een wereldwijd bekend muziekconcours dat elke drie jaar drie winnaars oplevert. Maar daar houdt het niet op: de organisatie begeleidt ze in de jaren daarna intensief, zowel op muzikaal als persoonlijk vlak.
Dit najaar komt daar een bijzondere gelegenheid bij: Aeham Ahmad gaat tijdens zijn verblijf in Utrecht een ontmoeting aan met winnaars Alexander Ullman (Engeland), Minsoo Hong (Zuid-Korea) en Dina Ivanova (Rusland). “Toen ik hoorde over het Aehams residentie sloeg ik daar meteen op aan,” vertelt Rob Hilberink, sinds 2016 directeur van het concours. “Het is heel interessant om deze pianisten met compleet verschillende achtergronden bij elkaar te brengen en verhalen uit te laten wisselen. Hoe kijken ze aan tegen de kunstvorm pianospelen?
De piano verbindt hen, maar er is een groot verschil tussen de omstandigheden waarin ze hun passie hebben kunnen ontwikkelen en toepassen. “Ik denk dat het voor mijn winnaars ontzettend interessant kan zijn om zich bewust te worden van hoe bevoorrecht zij zijn in hun pad naar een carrière als pianist,” zegt Rob. “Er zijn mensen die een heel andere weg bewandelen, maar ook vanuit een passie en drive bezig zijn met dat instrument. Ze komen alleen verschillende hobbels tegen.” Hilberink denkt dat dit uitgangspunt tot een interessante wisselwerking zal leiden tussen Aeham en ‘zijn’ winnaars. “Wat drijft ieder van hun? Wat zijn nu echt de belangrijke motivaties?”
Hoe houd je je motivatie vast?
Die ontmoeting hoeft niet te beginnen achter de piano, zegt Rob. “De plek moet ontspannen zijn. Niet een concertzaal, maar bijvoorbeeld een woonkamer. Breng ze gewoon bij elkaar: waar zitten de aanknopingspunten? Maar ik wil zeker wel een piano in de buurt hebben, want ik kan me voorstellen dat Ahmad op een gegeven moment ook wil demonstreren wat hij nu precies doet met zijn piano.”
Wat het precies is is dat hij denkt dat Aeham kan bieden? “De drie winnaars komen al continu in aanmerking met allerlei nationaliteiten,” zegt Rob. Maar toch denkt hij dat Aeham iets extra bijzonders kan bieden. “Vooral door wat hij heeft meegemaakt en daarbij zo’n passie en drive heeft kunnen behouden. De winnaars zullen in hun carrière ook momenten meemaken dat het moeilijker gaat. Hoe houd je de motivatie dan vast om door te gaan met je passie? Ik hoop dat ze daar iets van meepikken.”
De drie concourswinnaars kunnen op hun beurt vertellen over hun eigen drive om bijvoorbeeld juist de details van hun pianospel goed te krijgen. Rob: “Het streven naar perfectie, wat is hun motivatie daarachter en wat brengt het hun?”
De filosofie van het Liszt Concours
De ontmoeting tussen Aeham en de drie winnaars is een nieuw experiment voor het Liszt Concours, maar past tegelijkertijd naadloos in de filosofie van de organisatie. “Wij helpen onze winnaars in het zetten van de volgende stap in hun carrière,” licht Rob toe. “In eerste instantie door ze de kans te geven om op verschillende plekken op de wereld hun muziek uit te kunnen voeren, waarbij ze ook leren hoe het is om reizend musicus te zijn. Ze lopen daarbij tegen dingen aan waar je niet op voorbereid wordt tijdens de opleiding. Maar daarnaast vullen we ook hun kennis aan over alle zaken eromheen, bijvoorbeeld door mediatraining.”
Rob ziet verder het groeien als mens en het opdoen van levenservaring als een integraal onderdeel van hun artistieke ontwikkeling. “Hoe is het om onder druk te staan en om andere culturen te ontdekken? Je komt er bijvoorbeeld achter wat mensen uit verschillende culturen precies waarderen aan je spel, dat kan echt verschillen. Die ervaringen helpen ze in het emotioneel vertalen van hun kunst.”
Wat draag je uit als Utrecht?
Rob denkt dat een residentie als die van Ahmad een goede toevoeging kan zijn aan de culturele sector van Utrecht. “Ik vind het een sterke vorm als je uitgaat van de vraag: wie zijn interessante personen en hoe kunnen we die onder de aandacht krijgen van Utrechtse festivals en culturele initiatieven? Ook als je van tevoren zelf niet op die persoon was gekomen wordt je erdoor getriggerd: wie wordt er uitgenodigd en kunnen wij daar iets mee?”
Die uitwisseling gaat daarbij twee kanten op, benadrukt hij. “We denken bij zo’n residentie vaak: wat hebben we er als stad aan. Maar volgens mij is het ook belangrijk om je af te vragen wat je zo iemand mee kunt geven. Wat draag je uit als stad richting de rest van de wereld? Dat is ook precies wat wij mij met onze concourswinnaars proberen te doen!”
IN HET HUIS UTRECHT KAN AEHAM WERKEN AAN ZIJN KUNSTENAARSCHAP
Aeham Ahmad heeft Utrecht veel te bieden: dat blijkt uit de vele ontmoetingen die op het programma staan. Cobie de Vos (directeur Het Huis Utrecht) wil Aeham daarnaast de ruimte bieden om na te denken over wat hij zélf als kunstenaar nodig heeft.
“Het Huis Utrecht is een plek die kunstenaars ruimte geeft voor onderzoek en eigen ontwikkeling,” vertelt Cobie. “Er wordt vaak erg gestuurd op het maken van voorstellingen en het presenteren van je werk, maar daar zitten nog allerlei fases vóór. Als die niet goed worden doorlopen kan dat het product en de kunstenaars schaden.” Het Huis biedt kunstenaars daarvoor fysieke ruimte, en met sommigen wordt een langer samenwerkingstrajecten aangegaan dat wel vijf jaar kan duren.
Een plek om na te denken
Het Huis wil Aeham Ahmad eenzelfde plek bieden als de andere kunstenaars. Daar is geen vooropgezet plan voor. “De vraag is veel meer: wat komt er uit het gesprek met hem?,” zegt Cobie. Aeham heeft een stevig programma in Utrecht. “Omdat hij heel open staat, jonge mensen door zijn bevlogenheid kan betrekken bij muziek en kunst en daarvoor nieuwe technieken heeft. Volgens mij is het dan ook heel fijn dat hij ergens een plekje heeft, waar hij misschien even kan nadenken, of een dag of twee met iemand samen kan werken of gewoon met zijn eigen kunst aan de slag gaan. Dat is mijn vraag aan hem: hoe wil je gevoed worden? Misschien wil hij zich even opsluiten in de studio, nadenken over welke verbindingen hij wil maken. Hoe kunnen wij dat voor hem faciliteren?”
De maker staat centraal
Het kan ook zijn dat het gewoon bij een gesprek blijft. “Wij zitten niet op een product te wachten,” benadrukt Cobie. “Bij Het Huis zeggen we: niet wij, maar de maker staat centraal. En dan gaat het er dus over hoe goed je kunt luisteren naar de ander. Het kan zijn dat we gewoon met elkaar praten en dat hij daar al heel veel uithaalt. Of het resulteert alleen in een ontmoeting met theatermakers in Het Huis. Dat is óók goed. Misschien is mijn vraag wel veel te open en past dat niet in de manier waarop kunstenaars in Syrië werken, dat kan ook! Dat is wat we uit gaan zoeken. Dat is het mooie van de Residenties: omdat ze langdurig zijn, heb je die ruimte.”
Door de tijd te nemen om met Aeham in gesprek te gaan, kunnen daarnaast ook meer facetten van de pianist de ruimte krijgen dan enkel dat waarvan hij het meest bekend is: de pianist in de smeulende puinhopen van Damascus.
“Ik vind het belangrijk dat mensen in de residenties iets komen brengen, maar ook dat ze het gevoel hebben dat ze iets hebben kunnen halen,” zegt Cobie, die ook lid is van de redactieraad van Residenties in Utrecht. “Dat je je hebt kunnen voeden.” Een graag geziene gast wordt daarnaast zo ook een ambassadeur van Utrecht.