Neo Muyanga
Neo Muyanga is componist, muzikant, installatiekunstenaar en filosoof uit Soweto, Zuid-Afrika. Een eindpresentatie, een optreden of een opera mag vaak de meeste aandacht krijgen, voor Neo is het proces is altijd essentiëler dan het resultaat. In het proces brengt hij graag verschillende communities samen, om met elkaar kunst te maken. Daarbij gaat hem ten diepste om het opheffen van grenzen.
Neo over zijn residentie: “Starting from my music and my thoughts, I make all kinds of connections in the city, always focusing on collaboration and the process. I think it is important to emphasize the process of collaboration, and also the way of documenting during the process prior to an activity: We can easily show the public what the end product is, but for me it is especially interesting to let ideas arise, and to show how those ideas arise. That is why I often walk around with a camera during work meetings.”
Kolonialisme
Neo, als zwarte Zuid-Afrikaan, is geïnteresseerd in het thema kolonialisme, en dan vooral in de merkbare gevolgen die resoneren in de samenleving van nu. Hij wil zich met zijn kunst roeren in discussies hierover. Wat zijn de gevolgen van het kolonialisme voor de derde, vierde, vijfde generatie van wat hij volksverhuizers noemt? Het kolonialisme heeft nog steeds invloed op onze samenleving en economie. Vragen hierover, bijvoorbeeld hoe we hiermee om moeten gaan, worden vaak uit de weggegaan. Neo vindt dat kunstenaars bij uitstek geschikt zijn om ingewikkelde vraagstukken aan de orde te stellen. Bijvoorbeeld door mensen bij elkaar te brengen met verschillende perspectieven en het gesprek hierover mogelijk te maken.
Neo in Utrecht
In november 2021 was Neo in Utrecht voor kennismakingsgesprekken, gevolgd door – met een jaar vertraagd wegens corona – een bezoek in maart 2023. Neo over zijn bezoek in maart: “I was excited to be in Utrecht – it is, relative to where I am from, a small city. Yet there is so much happening here culturally and artistically, due to the prevalence of public resources which are simply unimaginable where I am from.
I was amazed to find out it is a city of many choirs! I encountered individuals who are involved in choirs across the spectrum of both amateur and professional practice. South Africa is a country of many choirs too. So finding this resonance here strikes a warm chord within me. I think choirs are an amazing technology for community-making since they are, essentially, about attempting first to listen before contributing your individual voice to a larger song which may be in the process of unfolding.”
Samenwerking en projecten
In mei 2023 was Neo weer anderhalve week in Utrecht. Hoewel de residentie zich nog in een onderzoekende fase bevindt, zijn er op sommige plekken al concrete samenwerkingen en projecten gaande. Andere concrete samenwerkingen voor de komende jaren worden nog bedacht. Daarover later meer…
Museum Speelklok
Neo is al jarenlang gefascineerd door (mechanische) muziekinstrumenten, van kleine muziekdoosjes tot grote straatorgels. Hij heeft zelf ook een grote verzameling. Museum Speelklok had behoefte aan een niet-Europese inbreng in het museum. Een ideale match dus.
Neo onderzoekt in samenwerking met Museum Speelklok de mogelijkheid om een nieuwe en originele muziekmachine te maken. Deze nieuwe muziekmachine – de motoMbila – wordt een hybride machine. Delen en elementen van het Zuid-Afrikaanse traditionele gestemde plaatinstrument, bekend als Mbila, worden samengevoegd met een met de hand aangedreven versnellings- en hefboomsysteem. De inspiratie daarvoor komt rechtstreeks uit voorbeelden van met de hand aangedreven straatorgels en muziekklokken in de collectie van Museum Speelklok.
Neo: “I am looking forward to attempting to make my own music machine which plays original African tunes, very much with the help of the technicians and experts from Museum Speelklok.”
Als componist en installatiekunstenaar wil hij werk aan het publiek presenteren dat Afrikaanse ethiek en ontwerpprincipes combineert met westerse productietechnieken en -modaliteiten. Door dit project; het samensmelten van die twee werelden – het koloniale Zuid-Afrika en de koloniale natie Nederland in één product wil Neo wederzijds begrip bevorderen en op een constructieve manier bijdragen aan het herstellen van fouten uit het verleden.
Claire McGinn, conservator Museum Speelklok: “Watching Neo interact with the objects helped us to get a fresh insight into his creative process and was also great fun – we enjoyed a dynamic performance on the pianola and an unexpectedly beautiful serenade using four of our education display objects as musical instruments. We learned from Neo not only about his own work and ideas, but also about our own collection and the museum building itself, adding new layers to our understanding.”
Museum Speelklok maakt een documentaire over Neo’s onderzoek en de productie van de motoMbila, die te zien zal zijn in het museum.
Universiteit Utrecht
Het ‘Meet the Makers’ programma van de Universiteit Utrecht maakt ontmoetingen en uitwisseling mogelijk tussen academisch onderzoekers en studenten en professionele makers uit de praktijk, zoals kunstenaars, muzikanten, curatoren en ontwerpers.
Op woensdag 17 mei presenteerde Neo tijdens een ‘Meet the Makers’ sessie het maakproces van zijn productie ‘A Maze in Graze’, die uitgevoerd werd tijdens de 34e Kunst Biënnale in São Paolo in 2020.
Voorafgaand aan het maakproces van deze productie deed Neo onderzoek naar de oorsprong en gebruik van deze hymne, die vaak wordt gezongen om solidariteit uit te drukkken met demonstranten die oproepen tot sociale rechtvaardigheid en kameraadschap in de zwarte diaspora. Zo kwam Neo er bijvoorbeeld achter dat dit lied geschreven is door John Newton, die voordat hij zich ging uitspreken tegen slavenhandel een van Engelands meest opzienbarende slavenhandelaren was.
De Zuid-Afrikaanse Student Musicologie aan de Universiteit Utrecht, Aimée George, was aanwezig bij de voorbereiding en de presentatie van de ‘Meet the maker’ sessie van Neo Muyanga bij de Universiteit Utrecht. Ook was ze bij een workshop in Museum Speelklok ter voorbereiding op de productie van de MotoMbila. Ze is, mede door hun gedeelde afkomst, zeer geboeid door Neo’s werk en in de thema’s in zijn werk.
“Neo urges us to come together to music, to sing about the complexities of humanity, using the combination of voices and the notion of togetherness as an integral platform for conflict resolution, conservation, and catharsis.”
Lees hoe Aimée het bezoek van Neo heeft ervaren en reflecteert op zijn werk.
Koor Duniya
Neo participeert als gastzanger bij Koor Duniya, een koor bestaande uit zangers en zangeressen met veel verschillende nationaliteiten. In mei gaat Neo met het koor aan de slag met een van zijn composities.
Neo over zijn bezoek aan Koor Duniya in maart: “I was warmed by attending a rehearsal of Duniya choir, led by Loes van Hapert, which hosts migrants of various ages and backgrounds and who sing in multiple languages from different parts of the world.”
Vocal Statements
In 2019-2020 was Neo gastdocent bij Vocal Statements, vanuit een gedeelde passie voor nieuwe muziek, die breekt met conservatieve patronen en denkbeelden, in en buiten de muziek. Vocal Statements introduceerde Neo bij Redidenties in Utrecht.
Vocal Statements geeft lessen op vmbo scholen in Utrecht. In de lessen gingen de leerlingen aan de slag met aMaking Grace, een compositie van Neo die net als A Maze in Grace gebaseerd is op Amazing Grace. In het voorjaar van 2022 presenteerde Vocal Statements met de leerlingen het resultaat in Tivoli Vredenburg.
Nederlands Kamerkoor
Tido Visser, artistiek en algemeen directeur Nederlands Kamerkoor:
“In de verkenning met Neo over een mogelijke samenwerking tussen hem en het Nederlands Kamerkoor viel me de diepe liefde voor koormuziek meteen op. Niet alleen omdat samenzang magisch is. Niet alleen omdat er honderdduizenden adembenemende stukken voor koor zijn geschreven en uitgevoerd. Maar ook omdat samenzang gaat over kwetsbaarheid als kwaliteit, en over verbinding. Samen zingen nodigt de ziel van elk individu uit tevoorschijn te komen, en te resoneren en te verbinden met de ziel van de ander.
Willen we van deze wereld een betere wereld maken, dan moeten we niet alleen praten. Dan moeten we doen. Neo en het Nederlands Kamerkoor gaan samen aan de slag in – ijs en weder dienende – twee projecten, waarin verbinding en ontmoeting centraal staan. Samen met ZO! Gospel Choir gaan we een muzikale reis aan door elkaars idiomen, elkaars muzikaal en emotioneel archief. En daarnaast gaan we de haalbaarheid onderzoeken van een groot project dat als doel heeft samenzang sterker te verankeren in de samenleving. We kijken er enorm naar uit om met deze inspirerende mens samen te werken.”
Meer info
Wil je meer weten over de residentie van Neo Muyanga en/of aanhaken, laat het weten!
Meer over Neo Muyanga hoor en zie je op zijn website
Neo is gevraagd door Depot Boijmans Van Beunigen als eerste gastkunstenaar in hun nieuwe meerjarenprogramma Le Morroir Vivant. De slotperformance werd vier keer opgevoerd op zaterdag 3 juni en zondag 4 juni. Lees meer: Neo Muyanga gastkunstenaar bij Depot Boijmans Van Beuningen – Residenties in Utrecht